10

Statuty Zakonu

Statuty Zakonu Krzyżackiego skodyfikowano w połowie XIII w. W początkach istnienia jako bractwo, a potem także jako zakon szpitalny w Królestwie Jerozolimskim, Krzyżacy kierowali się regułą joannitów. W 1198 roku papież zalecił, aby w sprawach dot. działalności charytatywnej wśród ubogich i chorych zakonnicy nadal kierowali się tymi zasadami, za to w sprawach działalności duchowej i wojskowej postępowali według reguły templariuszy. Około połowy XIII stulecia statuty zestawiono i zredagowano, jako całość. Prawa i zwyczaje istniały już wcześniej i były dziełem duchownych, natomiast autorstwo reguły przypisuje się legatowi papieskiemu Wilhelmowi z Modeny –  wielkiemu zwolennikowi teutońskich braci rycerzy. Statuty spisano po łacinie, lecz z czasem tłumaczono je na niemiecki, francuski i niderlandzki.

Reguły poprzedza prolog podający ogólne idee Zakonu. Oprócz wymienionych już norm, są tam przepisy życia zakonnego dot. nabożeństw,  modlitw,  ubioru,  jedzenia, spania, cnoty milczenia, korespondencji, zmiany rzeczy osobistych i posiadania własnych skrzyń, a także zachowania się na polu walki, pielęgnowania konia i broni oraz myślistwa. Prawa to zbiór ustaw i orzeczeń zawierających przepisy określające sposób osądzania, wyrokowania i wymierzania zakonnikom kar. Surowa reguła wraz z laicyzacją zakonu była z pewnością coraz dowolniej przestrzegana. Swoją treścią zjednywała jednak zakonowi przychylność Kościoła i wprowadzała dyscyplinę będącą podstawą sukcesu militarnego. Przyjęcie w poczet zakonu chroniło przed odpowiedzialnością prawną za wcześniej popełnione czyny. Rycerze byli na koszt zakonu zaopatrywani w zbroję, konia i pełen rynsztunek rycerski. Na zbrojach nosili białe płaszcze z czarnym, wąskim krzyżem. Wszyscy członkowie zgromadzenia zakonnego byli zobowiązani do bezwzględnego posłuszeństwa rozkazom wielkiego Mistrza. W najważniejszych sprawach Mistrz podejmował decyzje razem z kapitułą zbierającą się 14 września każdego roku w siedzibie głównej Zakonu.

9Początki Zakonu
Krużganki11